Meshtastic ile ilgileniyor ve nereden başlayacağınızı bilmiyor musunuz? Artan fiyatlar, yükselen kurlar ve ülkemizin her gün değişen gümrük politikalarını göz önünde bulundurduğunuzda başlamanız gereken yer henüz Meshtastic'in "M"sini öğrenmeden bir LoRa cihazı almak olmalıdır. N'asıl olsa ilgili projede umduğunuzu bulamadığınız takdirde bu cihazı satabilir veya başka bir projede kullanabilirsiniz.
{getToc} $title={İçindekiler Tablosu}
Meshtastic nedir?
Mesaj, konum bilgisi ve telemetri verilerini alt başlıkta ayrıntılı bahsedilen LoRa protokolü ve destekli cihazlar üzerinden gönderip alan tamamen açık kaynaklı ve toplum destekli bir projedir.
Kullanılan LoRa modüllerinin ve ESP32 veya nRF52 gibi mikrodenetleyicilerin birlikte kullanımının sinerjik etkisiyle birlikte düşük güç tüketimi ile öne çıkmasının yanında yüksek link bütçesi sunar.
Meshtastic, yukarıda sayılan sebepler neticesinde bir Mesh ağı kurarak, şebeke dışı ve merkeziyetsiz bir ağ alt yapısı kurma imkanı verir.
LoRa nedir?
Fransız SemTech firması tarafından üretilen, CSS(Chirp Spread Spectrum) modülasyonunu kullanarak haberleşen, umumiyetle ISM(Industrial, Scientific & Medical) bandlarda kullanılan ve düşük enerji tüketimi ile uzun menzilli iletişim sağlama özelliği ile ön plana çıkan bir çeşit kablosuz iletişim modülüdür.
Enerji yönetimi, doğal kaynak tasarrufu, akıllı evler, otomasyon, kirlilik denetlemesi, altyapı verimliliği, afeti erkenden önleme gibi uygulamalarda kullanılmaktadır.
Piyasada çoğunlukla 433MHz ve 868MHz modüller bulunsa dahi 915MHz, 144MHz, 2.4GHz gibi farklı frekanslarda çalışan modüller de mevcuttur.
Meshtastic veya LoRa kartı nedir?
Üstünde bir LoRa haberleşme modülü ve ESP32 veya nRF52 gibi bir mikrodenetleyici bulunduran kartlar umumiyetle "LoRa Board" yani LoRa kartları olarak adlandırılırlar.
Bunun yanında bu şekilde oluşturulmuş çoğu kart, Meshtastic firmware'ini de desteklemektedir. Bu bağlamda çoğunlukla kullanıcılar, üreticiler ve satıcılar tarafından "Meshtastic Board" yani Meshtastic kartları olarak anılmaktadırlar.
Hangi frekansı tercih etmelisiniz?
Hangi frekansı seçeceğiniz pek çok parametreye bağlıdır. Siz de takdir edersiniz ki bunların başında çevrenizdeki düğümlerin hangi frekansta çalıştıkları gelir zira bölgenizdeki herkes 433MHz düğümlere sahipse sizin 868MHz düğüm ile onlara katılmanız direkt olarak mümkün değildir.
Türkiye'de bulunduğunuz düşünüldüğünde çevrenizde hem 433MHz hem de 868MHz düğümler bulunması kuvvetle muhtemeldir. Türkiye'de Meshtastic Türkiye Topluluğu olarak TA Mesh MQTT sunucusunda 433MHz ve 868MHz düğümler arasındaki mesajlar çarprazlanmaktadır.
Bu bağlamda 433MHz de seçseniz 868MHz de seçseniz MQTT'ye bağlanabildiğiniz takdirde bu diğer frekansta çalışan düğümlerle iletişim kurabileceğiniz anlamına gelmektedir.
433MHz ve 868MHz arasındaki farkları daha detaylı öğrenmek için lütfen ilgili blog yazımızı okuyunuz.
Türkiye'de de Avrupa Birliği'nde olduğu gibi 433MHz ve 868MHz ISM bandlarını kullanabilirsiniz.{alertSuccess}
Türkiye'de 915MHz ISM bandını kullanamazsınız.{alertError}
Meshtastic için LoRa kartı seçerken nelere dikkat etmelisiniz?
Meshtastic için LoRa kartı seçerken göz önünde bulundurmanız gereken en önemli özellik hiç şüphesiz ki sizin onu kullanım alanınızdır. İhtiyaçlarınızı ve kullanım maksadınızı belirledikten sonra artık cihaz seçimi sizin için çok basit bir hal alacaktır. Şimdi alt başlıklarda sizlerle birlikte bunu tasnif edelim.
İstemci Düğümler
Mobil Düğümler
Sabit Düğümler
Şebeke Dışı Düğümler
Müstakil Düğümler
Özelleştirilmiş Düğümler
Modifiye Düğümler
Meshtastic için en F/P LoRa kartları hangileridir?
Halkımız nazarında "Fiyat/Performans" mefrumuna olan teveccüh aşikardır. Bu bağlamda buraya kadar okuyup, gerekli temel bilgiyi aldığınız varsayıldığında işbu yazının devamını okumak niyetinde değil ve kısa bir cevap beklentisindeyseniz, bu başlıkta Meshtastic Türkiye Topluluğu tarafından en çok tercih edilen 1.000₺ altındaki F/P LoRa kartlarını listeledik.
Burada sıralanan kartların hepsine GPS ve çeşitli arabirimler takılabilmektedir.
Heltec Wireless Stick V3 Lite
Topluluğumuzda en çok tercih edilen cihazlardan birisi olan Heltec Wireless Stick V3 Lite, alınabilecek en ucuz kart olmasının yanında daha iyi dinleme hassasiyeti ve 22dBm çıkış gücü sunan SX1262 LoRa modülü ve ESP32-S3 mikrodenetleyicisiyle öne çıkmaktadır.
Hem LoRa için hem de Wi-Fi için anten konnektörleri Ipex tercih edilmiştir ve 2.4GHz Wi-Fi için dahili PIFA anteni vardır.
GPIO pinleri üzerinden GPS ve çeşitli sensörler kullanarak geliştirdiğimiz bu kartı, genellikle sabit düğümlerde çalıştırmaktayız. Henüz bu kartla birlikte I2C OLED ekranları çalıştırmayı başaramadık ancak I2C sensörlerde ve GPS ile ilgili şimdiye kadar hiçbir sorun yaşamadık.
{getButton} $text={Aliexpress} $icon={cart} $color={Hex Color}
Heltec LoRa32 V3
Heltec LoRa32 V3 kartı, Dünya genelinde Meshtastic topluluğunda en sık tercih edilen modellerden birisidir ve ülkemizde de kullanılmaktadır. Üzerinde ESP32-S3 ve SX1262 vardır. Anten konnektörü Ipex'tir ve 2.4GHz Wi-Fi anteni spiral antendir.
{getButton} $text={Aliexpress} $icon={cart} $color={Hex Color}
Heltec Tracker
Dahili UC6580 GNSS modülü ve üzerindeki 0,96" (160x80p) ekran ile göze çarpan Heltec Tracker kartında mikrodenetleyici olarak ESP32-S3 ve LoRa modülü olarak SX1262 tercih edilmiştir. Üstünde dahili seramik GPS anteni ve 2.4GHz Wi-Fi için spiral anten bulunmaktadır. LoRa anten konnektörü Ipex'tir ve bunun yanında harici GPS anteni için bir Ipex konnektörüne daha sahiptir.
{getButton} $text={Aliexpress} $icon={cart} $color={Hex Color}
LilyGo LoRa32 2.1_1.6
Topluluğumuzda en çok tercih edilen LoRa kartı olan LilyGo LoRa32 2.1_1.6, Meshtastic'te en çok tercih edilen kart olmasının yanında ondan önce TinyGS ve LoRa APRS gibi projelerde de sıklıkla tercih edilmekteydi ve günümüzde artık eskimiş olmasına rağmen hala Meshtastic, LoRa APRS ve TinyGS gibi projelerde kullanılmaktadır.
Üstündeki LoRa modülü daha eski olan 433MHz için SX1278 veya 868MHz için SX1276'dır. Azami çıkış gücü 14dBm'dir. Üstünde dahili 0,96" OLED ekran vardır. Anten konnektörü SMA-M'dir ve 2.4GHz için dahili PIFA anteni vardır.
{getButton} $text={Aliexpress} $icon={cart} $color={Hex Color}
LilyGo T3S3
LilyGo'nun LoRa32 cihazının devamı olarak piyasaya çıkarttığı bu kartta artık ESP32 yerini ESP32-S3'e bırakmış ve eski SX1276/78 LoRa modülü, daha iyi dinleme hassasiyeti ve yüksek çıkış gücü sunan SX1262 ile değiştirilmiştir. Maalesef ki henüz 433MHz versiyonu çıkmamıştır.
LoRa anten konnektörü SMA-F'tir ve bunun yanında hem LoRa için hem de Wi-Fi için anten konnektörleri Ipex tercih edilmiştir öte yandan 2.4GHz Wi-Fi için dahili PIFA anteni vardır.
{getButton} $text={Aliexpress} $icon={cart} $color={Hex Color}
Ebyte EoRa Pi
Topluluğumuzda yeni popüler olmaya başlayan EoRa Pi kartlar, aşıkar olduğu üzere görünüş bakımından LilyGo'nun LoRa32 ve T3S3 kartlarına oldukça benzerdir. Üzerinde ESP32-S3 ve SX1262 bulundurması hasebiyle T3S3 modeline benzerlik gösterir. Yine aynı şekilde bir kullanıcı tuşuna ve 0,96" OLED ekrana sahiptir.
LoRa anten konnektörü SMA-F'tir ve bunun yanında hem LoRa için hem de Wi-Fi için anten konnektörleri Ipex tercih edilmiştir öte yandan 2.4GHz Wi-Fi için dahili PIFA anteni vardır.
Hem 433MHz versiyonun bulunması hem de fiyatlarının LilyGo T3S3 kartından daha ucuz olmasıyla birlikte daha tercih edilebilir gözükmektedir.
{getButton} $text={Aliexpress 433MHz} $icon={cart} $color={Hex Color} {getButton} $text={Aliexpress 868MHz} $icon={cart} $color={Hex Color}
DIY Meshtastic kartı nedir?
Yazımızın üst başlıklarında sıklıkla değindiğimiz gibi Meshtastic veya LoRa kartları esasında en temel düzeyde bir LoRa radyosu ve bir mikrodenetleyicinin birlikteliğinde oluşturulan sistemler olduğundan mütevellit sizler de birlikte çalışabilecek parçaları bir araya getirdiğiniz takdirde kendi kartınızı üretebilirsiniz.
Satın mı almalı yoksa kendiniz mi yapmalısınız?
Bu sorunun cevabı sizin yetenekleriniz ve imkanlarınız doğrultusunda şekillense dahi her şeyden evvel satın almak mı yoksa gerekli parçaları toplayıp kendi kartınızı yapmak mı sizin için daha düşük maliyetli oluyor, bunu tahlil etmeniz gerekmektedir.
Bunun dışında piyasadaki LoRa kartlarının kendi ihtiyaçlarınızı karşıladığını düşünmüyor olabilirsiniz, bu noktada Meshtastic firmware'inin sunduğu özellikler doğrultusunda kendi kartınızı tasarlayıp üretmek sizler için daha münasip olabilir.
N'asıl kendi Meshtastic kartınızı yapabilirsiniz?
Kendi Meshtastic kartınızı yapmanın pek çok yolu vardır. Aşağıda sıraladığımız yöntemlerden hangisinin size daha çok hitap ettiğini düşünüyorsanız o yönde hareket edebilirsiniz.
Uzay Montaj
Ülkemizde "Uzay Montaj" ile tabir edilen, çeşitli komponentlerin kablolar ile birbirine bağlanarak çalıştırılmasıdır. Daha önceden de bahsettiğimiz üzere ESP32, nRF gibi bir mikrodenetleyici ile bir LoRa modülünü birbirine bağladığınız takdirde en basit haliyle bir Meshtastic düğümüne sahip oluyorsunuz. Eğer alan kısıtlamanız yoksa ve kapalı bir kutu içine düğüm yapmaktaysanız bu yöntem sizin için en zahmetsizi olabilir.
PCB Dizme
İnternette halihazırda Meshtastic ile kullanabileceğiniz pek çok PCB tasarımı açık kaynaklı proje olarak paylaşılmakta ve konuyla ilgilenenler tarafından umumiyetle Çin'de ürettirilip, kendileri tarafından dizilmekte veya PCBA olarak dizili şekilde sipariş verilmektedir. Bu projelerden Meshtastic topluluğundaki en bilineni Faketec'tir. Siz de
PCB Çizme
Ülkemizde ve Dünya genelinde çeşitli PCB tasarım programlarına hakim pek çok deneyimli kişi tarafından LoRa kartları tasarlanılmakta ve üretilmektedir. Eğer siz de bu konuda yetkin olduğunuzu düşünüyorsanız yine açık kaynaklı projeleri bir süre inceledikten sonra kendi LoRa kartınızı tasarlamaya başlayabilirsiniz.
Ancak unutmayınız ki Meshtastic özelinde kendi LoRa kartınızı tasarlamaya girişmeden önce bir süre Meshtastic kullanımını tecrübe etmeniz ve firmware'in kabiliyetlerini keşfetmeniz bu sürecin sağlıklı ilerlemesi açısından elzemdir.
Nereden satın almalısınız?
Yurtdışından sipariş, yurtiçi sipariş, bavul ticareti ve Türkiye'deki üreticiler olmak üzere kabaca dört seçeneğiniz bulunmaktadır.
Sizde takdir edersiniz ki bu kartların temin edilebileceği en uygun adresler Aliexpress ve Amazon'dur. İlgili adreslere gidip basitçe "LoRa", "LoRa Board", "Meshtastic" veya marka/model isimleriyle aratabilirsiniz. Yurtdışından alışveriş yaparken ülkemizin güncel gümrük politikalarını incelemeyi unutmayınız.
Bu noktada bavul ticareti, özellikle de daha pahalı modeller düşünüldüğünde sizler için daha kolay olabilir. Bunlar amatör cihaz olmadıklarından mütevellit getirecek olanların amatör telsizci olmalarına gerek yoktur.
Her ne kadar ülkemizdeki elektronik parça mağazalarında bir takım LoRa kartlarına rastlanılabilse dahi mevzubahis kartlar genellikle 868MHz'de çalışmaktadır ve eski modellerdir. Lütfen sipariş vermeden önce dikkatlice inceleyiniz.
Tüm bunların dışında bir takım LoRa kartları da ülkemiz amatör telsizcileri tarafından tasarlanılmakta ve üretilmektedir. Kendilerine gruplarımız üzerinden ulaşabilirsiniz. İlgili konu kendi başlığında açıklanmaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti güncel gümrük politikaları nedir?
Bu yazımızın yazıldığı tarihte ilgili mevuattan anladığımız kadarıyla:
- Bir ayda 5 paket sipariş verilebilir,
- Her paketin içinde en fazla 8 adet ürün olabilir,
- İşbu 8 üründen sadece 2 tanesi aynı olabilir,
- Kargo dahil alışveriş limiti 30 Euro'yu geçmemelidir,
- Kargo bedava ise alışveriş limiti 27 Euro'ya düşmektedir,
- Ödenen vergi tüm bu limitasyonlardan hariçtir,
- Avrupa Birliği'nden gelen ürünlere %30 vergi uygulanır,
- Diğer ülkelerden gelen ürünlere %60 vergi uygulanır,
- Sipariş verilen satıcının Türkiye'de temsilciliği olmalıdır.
Meshtastic destekleyen cihazlar hangileridir?
Meshtastic firmware'i aşağıdaki tabloda sıralandığı gibi pek çok LoRa kartı tarafından desteklenmektedir. Bu tablodakiler Flasher sayfasında münhasır firmware'e sahip olanlardır.
| Marka | Model | MCU | LoRa | Wi-Fi | BLE | GPS |
|---|---|---|---|---|---|---|
| RAK | RAK4631 | nRF52840 | SX1262 | ✖ | 5.0 | ✪ |
| RAK | RAK11200 | ESP32 | ✪ | ✔ | 4.2 | ✪ |
| RAK | RAK11310 | RP2040 | SX1262 | ✖ | ✖ | ✪ |
| RAK | WisMesh Pocket V2 | nRF52840 | SX1262 | ✖ | 5.0 | ✔ |
| RAK | WisMesh Pocket Mini | nRF52840 | SX1262 | ✖ | 5.0 | ✖ |
| RAK | WisMesh TAP | nRF52840 | SX1262 | ✖ | 5.0 | ✔ |
| RAK | WisMesh Board ONE | nRF52840 | SX1262 | ✖ | 5.0 | ✪ |
| RAK | WisMesh Repeater | nRF52840 | SX1262 | ✖ | 5.0 | ✪ |
| RAK | WisMesh Repeater Mini | nRF52840 | SX1262 | ✖ | 5.0 | ✪ |
| RAK | WisMesh Ethernet MQTT Gateway |
nRF52840 | SX1262 | ✖ | 5.0 | ✪ |
| RAK | WisMesh WiFi MQTT Gateway | ESP32 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✪ |
| LilyGo | T-Beam v0.7 | ESP32 | SX1276 | ✔ | 4.2 | ✔ |
| LilyGo | T-Beam v1.1 | ESP32 | SX1276 | ✔ | 4.2 | ✔ |
| LilyGo | T-Beam with M8N | ESP32 | SX1276/62 | ✔ | 4.2 | ✔ |
| LilyGo | T-Beam S3-Core | ESP32-S3 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✔ |
| LilyGo | T-BeamSUPREME | ESP32-S3 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✔ |
| LilyGo | T-Echo | nRF52840 | SX1262 | ✖ | 5.0 | ✔ |
| LilyGo | LoRa32 V1 | ESP32 | SX127x | ✔ | 4.2 | ✖ |
| LilyGo | LoRa32 V1.3 | ESP32 | SX127x | ✔ | 4.2 | ✖ |
| LilyGo | LoRa32 V2.0 | ESP32 | SX127x | ✔ | 4.2 | ✖ |
| LilyGo | LoRa32 V2.1-1.6 | ESP32 | SX127x | ✔ | 4.2 | ✖ |
| LilyGo | LoRa32 V2.1-1.8 | ESP32 | SX1280 | ✔ | 4.2 | ✖ |
| LilyGo | LoRa32 V3.0 | ESP32 | SX127x | ✔ | 4.2 | ✖ |
| LilyGo | LoRa32 T3-S3 V1.0 | ESP32-S3 | SX1262/76/80 /LR1121 |
✔ | 5.0 | ✖ |
| LilyGo | T-Deck | ESP32-S3FN8 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✖ |
| LilyGo | T-Watch S3 | ESP32-S3 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✖ |
| LilyGo | T-Lora C6 | ESP32-C6 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✖ |
| Heltec | LoRa32 V3/3.1 | ESP32-S3FN8 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✖ |
| Heltec | Wireless Stick Lite V3 | ESP32-S3FN8 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✖ |
| Heltec | Wireless Tracker v1.0 | ESP32-S3FN8 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✔ |
| Heltec | Wireless Tracker v1.1 | ESP32-S3FN8 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✔ |
| Heltec | Wireless Paper v1.0 | ESP32-S3FN8 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✖ |
| Heltec | Wireless Paper v1.1 | ESP32-S3FN8 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✖ |
| Heltec | Capsule V3 | ESP32-S3FN8 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✔ |
| Heltec | Vision Master E213 | ESP32-S3R8 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✖ |
| Heltec | Vision Master E290 | ESP32-S3R8 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✖ |
| Heltec | Vision Master T190 | ESP32-S3R8 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✖ |
| Heltec | Mesh Node T114 | nRF52840 | SX1262 | ✖ | 5.0 | ⨁ |
| B&Q | Nano G2 Ultra | NRF52840 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✔ |
| B&Q | Nano G1 Explorer | ESP32 WROOM | SX1262 | ✔ | 4.2 | ✔ |
| B&Q | Nano G1 | ESP32 WROOM | SX1276 | ✔ | 4.2 | ✔ |
| B&Q | Station G1 | ESP32 WROOM | SX1262 | ✔ | 4.2 | ⨁ |
| B&Q | Station G2 | ESP32-S3 WROOM-1 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ⨁ |
| Elecrow | ThinkNode M1 | NRF52840 | SX1262 | ✖ | 5.0 | ✔ |
| Elecrow | ThinkNode M2 | ESP32-S3 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✖ |
| Crow Panel |
CrowPanel 2.4/2.8/3.5/4.3/5.0/7.0 |
ESP32-S3 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ✖ |
| Seeed Studio |
Card Tracker T1000-E | nRF52840 | LR1110 | ✖ | 5.1 | ✔ |
| Seeed Studio |
SenseCAP Indicator | ESP32, RP2040 | SX1262 | ✔ | 5.0 | ⨁ |
| Seeed Studio |
XIAO ESP32-S3 & Wio-SX1262 Kit |
XIAO ESP32-S3 | Wio-SX1262 | ✔ | 5.0 | ⨁ |
| Seeed Studio |
XIAO nRF52840 & Wio-SX1262 Kit |
XIAO nRF52840 | Wio-SX1262 | ✖ | 5.0 | ⨁ |
| Seeed Studio |
Seeed Wio-WM1110 Dev Kit |
nRF52840 | LR1110 | ✔ | 5.3 | ✔ |
| Seeed Studio |
Seeed Wio Tracker 1110 | nRF52840 | LR1110 | ✔ | 5.3 | ✔ |
| RPi Fndn. | Raspberry Pi Pico | RP2040 | SX1262 | ✔ | ✖ | ✖ |
| Canary One |
CanaryOne | nRF52840 | SX1262 | ✖ | 5.0 | ✔ |
| unPhone | unPhone | ESP32-S3-WROOM-1 | RF950W | ✔ | 5.0 | ✖ |
| Chatter | Chatter | ESP32 | LLCC68 | ✔ | 4.2 | ✖ |
| Radio Master | Bandit Nano ExpressLRS 900 | ESP32 | SX1276 + SKY66122 |
✔ | ✔ | ✖ |
Yukarıdaki tabloda kullanılan işaretler burada açıklanmaktadır.✔ : Var.✖ : Yok.⨁ : Opsiyoneldir.✪ : Ayrıca satılır, modül olarak takılır.{alertInfo}
İşbu tabloda gösterilenler haricinde Meshtastic, ESP32, nRF52, RP2040, Raspberry Pi Pico gibi kartlar için DIY Firmware imkanı da sunmaktadır. İlgili seçenekle de kendi ürettiğiniz LoRa kartlarına Meshtastic firmware'ini yükleyebilirsiniz.
En büyük LoRa kartı üreticileri kimlerdir?
Biraz araştırma ile birlikte sizin de karşılaşacağınız üzere en büyük LoRa kartı üreticileri LilyGo, Heltec ve RAK Wireless'tır. Bunların dışında da yabancı menşeili pek çok üretici mevcuttur.
Bu noktada yukarıda sayılan üreticiler kart üreticileridir, temel düzeyde yaptıkları iş, LoRa modüllerini ve mikrodenetleyicileri bir araya getirip birlikte çalışmalarını sağlamaktır.
Her halükarda ESP32'lerin Espressif, nRF52'lerin Nordic ve LoRa'ların SemTec tarafından üretilmekte olduğu unutulmamalıdır.
LilyGo
LilyGo, geliştirici dostu ESP32 tabanlı kartları ve uygun fiyatlı LoRa çözümleriyle öne çıkmakta ve pek çok geliştirici tarafından farklı projelerde tercih edilmektedir.
Meshtastic özelinde T-Beam, LoRa32, T-Echo, T3S3 ve T-Deck gibi modelleri ile tanınan LilyGo, LoRa32 T-Beam modelleriyle LoRa APRS'de de sıklıkla tercih edilmektedir. Pek çok açık kaynak yazılımlarla doğrudan çalışabilmesi ve inovatif ürün gamıyla dikkat çekmektedir.
Kartlarında genellikle ESP32 ve ESP32-S3 kullanırken LoRa modülleri olarak SX127x, SX126x ve hatta SX128x serilerini kullanmaktadır.
{getButton} $text={LilyGo} $icon={link} $color={Hex Color}
Heltec
Heltec Automation, hem geliştirme kartları hem de endüstriyel çözümler sunan, kaliteli PCB tasarımları ve stabil ürünleriyle bilinen bir Çin markasıdır.
Meshtastic özelinde Wireless Stick, Wireless Tracker, Capsule, T114, Vision Master ve LoRa32 V3 gibi modelleriyle tanınmaktadır.
Kartlarında genellikle ESP32-S3 ve SX1262 LoRa modülü kullanır.
{getButton} $text={Heltec} $icon={link} $color={Hex Color}
RAK Wireless
RAK Wireless, IoT altyapısı ve LoRaWAN ağ geçitleri beraberinde geliştirici kitleriyle tanınan küresel çapta bir firmadır.
Meshtastic özelinde WisBlock, RAK4631, RAK11310, RAK11200 gibi ürün serileriyle modüler ve özelleştirilebilir bir platform sunar. LoRa modülü olarak SX1262 tercih ederken, mikrodenetleyici kısmında nRF52840, ESP32 ve RP2040 gibi pek çok seçenek sunar.
WisBlock ekosistemi tak çalıştır kurulum imkanı sunar ve her modül ayrı satılır.
{getButton} $text={RAK} $icon={link} $color={Hex Color}
Türkiye'de LoRa kartı üretiliyor mu?
Bu sorunun cevabının evet olduğunu söylemek bizler için büyük bir gurur ve iftihardır. Ülkemizin içinde bulunduğu tüm zorluk ve imkansızlıklara rağmen ülkemizde pek çok amatör telsizci tarafından çeşitli LoRa kartları tasarlanmakta ve üretilmektedir. İlgili cihazların size hitap ettiğini düşündüğünüz takdirde yine kendileriyle iletişime geçerek onlardan Meshtastic'te kullanabileceğiniz LoRa kartlarını sipariş edebilirsiniz.
Listemize Türkiye'de bu işi çok uzun yıllardır yapmakta olan pek sevgili ve sayın Mustafa TA2MUN Abi'mizin tasarladığı ve ürettiği kartlar ile başlıyoruz. Meshtastic'ten ziyade LoRa APRS'de tercih edilen bu cihazlar esasında Meshtastic firmware'i ile de çalışabiliyorlar.
Light Tracker Plus 1.0
Light Tracker Plus 1.0, 99.9 mm x 40.9 mm x 26 mm form faktörüyle öne çıkan, üstün özelliklerinin yanında düşük güç tüketimi ve hafif olması ile özellikle mobil kullanım senaryoları için tasarlanmış bir tracker yani takip cihazıdır.
- SX1268 LoRa modülü ile birlikte 30dBm'e kadar çıkış gücü
- Dahili Quectel L80RE-M37 GNSS modülü
- Dahili SHTC3 nem ve sıcaklık sensörü
- USB-C şarj ve 18650 pil yuvası
- Genişletme pinleri sayesinde çevre birimler takılabilir
Meshtastic, TinyGS, LoRa APRS gibi ESP32 temelli bütün açık kaynaklı projelerle uyumlu olan Light Tracker Plus, özellikle outdoor etkinlikler, doğa yürüyüşleri, kampçılık veya fielday, POTA gibi amatör telsizcilik etkinliklerinde yukarıda bahsediler projelerle birlikte kullanmak için ideal bir çözümdür.
{getButton} $text={RF Hobi} $icon={cart} $color={Hex Color} {getButton} $text={GitHub} $icon={link} $color={Hex Color}
Light Gateway 1.0
Light Gateway 1.0, yine ufak boyutlarıyla (74 mm x 32 mm x 14 mm) kolay konumlandırılabilir, hem LoRa APRS'de iGate veya Digipeater hem de Meshtastic'te Router veya Repeater olarak çalıştırılabilecek, gateway olmak üzere tasarlanmış bir cihazdır. 22dBm çıkış gücünün yanında SX1268 LoRa modülü ile birlikte geliştirilmiş dinleme hassasiyeti sunar.
- SX1262 LoRa modülü ile birlikte 22dBm'e kadar çıkış gücü
- Göndermede 110mA tüketim ile enerji tasarrufu
- ESP32-S3 Mini ve SX1268 ile düşük güç tüketimi
- Sabit istasyon kullanımı için optimize edilmiştir
- Genişletme pinleri sayesinde çevre birimler takılabilir
Boyutları itibariyle pil yuvası bulunmayan bu model, çatı, balkon gibi sabit noktalarda kurulumu ve beslemesi kolay olan bu cihaz, düşük maliyetli ancak etkili bir LoRa iletişim altyapısı kurmak isteyenler için doğru seçenektir.
{getButton} $text={RF Hobi} $icon={cart} $color={Hex Color} {getButton} $text={GitHub} $icon={link} $color={Hex Color}
Light Gateway Plus 1.0 Solar
Light Gateway Plus 1.0 Solar, 99.9 mm x 55.2 mm x 26 mm boyutları ve güneş paneli desteğiyle öne çıkan, tamamen şebekeden bağımsız çalışabilecek şekilde tasarlanmış bir açık alan ağ geçidi çözümüdür. Meshtastic'te Repeater, LoRa APRS'de Digipeater konfigürasyonlarında çalıştırılabilir.
- SX1268 LoRa modülü ile birlikte 30dBm'e kadar çıkış gücü
- MPPT solar şarj kontrolcüsü ile 5-28v arası giriş
- Güneş panelinin yanında Type-C ile de beslenebilir
- ESP32-S3 Mini ve SX1268 ile düşük güç tüketimi
- Genişletme pinleri sayesinde çevre birimler takılabilir
Light Gateway Plus 1.0 Solar cihazı, elektriğe erişimi olmayan kırsal mekanlar, çatılar, radyo kuleleri gibi uzak ve umumiyetle erişilemeyecek konumlara yerleştirmek için en güvenilir çözümlerden birisidir.
{getButton} $text={RF Hobi} $icon={cart} $color={Hex Color} {getButton} $text={GitHub} $icon={link} $color={Hex Color}
TROY LoRa
TROY LoRa kartı, Çanakkale'den sevgili Ercan TA3OER Abi'miz tarafından ESP32-DevKit1 mikrodenetleyicisi üzerine RA-01 LoRa radyosuyla kurulan modüler yapısıyla ön plana çıkıyor.
Kart, üzerindeki 0.96" OLED ekran ve GY-NEO6MV2 GPS modülü ile birlikte geliyor ve bunun yanında çeşitli çevrebirim sensörleri için de I2C genişletme pinlerine sahip.
{getButton} $text={Facebook} $icon={contact} $color={Hex Color}
DeepLab Studio
En büyük LoRa kartı üreticileri olan LilyGo, Heltec ve RAK Wireless'ın Ar-Ge departmanlarının toplamından daha hızlı LoRa kartı tasarlayıp üreten sevgili Uğur TA2DMX dostumuzun ürettiği cihazları burada, kendi markası altında listeliyoruz. Kendisine aşağıdaki e-posta adresinden ulaşabilirsiniz.
{getButton} $text={DeepLab Studio} $icon={contact} $color={Hex Color}
MiniMesh Lite V1
ESP32 mikrodenetleyicisi ve RA-02 LoRa modülü bulunan MiniMesh Lite V1'de aynı zamanda GPS desteği de var ve I2C genişletme pinlerine sahip. Dahili pil şarj devresi ile tek hücreli (1s) Li-Ion/Li-Po pillerle kullanılabilir. 1.3" OLED ekran için tasarlanmış olsa dahi daha büyük ve daha küçük ekranlarla da kullanılabiliyor.
MiniMesh Lite V2
nRF52 mikrodenetleyicisi ve RA-01 LoRa modülü bulunan MiniMesh Lite V1'de aynı zamanda GPS desteği de var ve I2C genişletme pinlerine sahip. Dahili pil şarj devresi ile tek hücreli (1s) Li-Ion/Li-Po pillerle kullanılabilir. 1.3" OLED ekran için tasarlanmış olsa dahi daha büyük ve daha küçük ekranlarla da kullanılabiliyor.
MiniMesh V2
ESP32 mikrodenetleyicisi ve RA-02 LoRa modülü bulunan MiniMesh Lite V1'de aynı zamanda dahili GPS var ve I2C genişletme pinlerine sahip. Yine dahili rotary encoder ve BME280 sıcaklık, nem ve basınç sensörüne sahip. Dahili pil şarj devresi ile tek hücreli (1s) Li-Ion/Li-Po pillerle kullanılabilir. 1.3" OLED ekran için tasarlanmış olsa dahi daha büyük ve daha küçük ekranlarla da kullanılabiliyor.
MiniMesh V3
İçinde nRF52 mikrodenetleyicisi ve SX1262 LoRa modülü bulunan RAK4630 yongası üzerine inşa edilmiş MiniMesh V3 modeli aynı zamanda dahili bir GPS modülüne sahip olmasının yanında I2C genişletme pinleri ile özelleştirme imkanı sunmaktadır. Yine dahili buzzer, rotary encoder ve BME280 sıcaklık, nem ve basınç sensörüne sahip. Dahili pil şarj devresi ile tek hücreli (1s) Li-Ion/Li-Po pillerle kullanılabilir. Kartın arkasında 2 adet 18650 pil yuvası bulunmaktadır. 1.3" OLED ekran için tasarlanmış olsa dahi daha büyük ve daha küçük ekranlarla da kullanılabiliyor.
LoRa kartlarındaki komponentler nelerdir?
Bahsettiğimiz gibi LoRa kartları en basit manada bir mikrodenetleyici ve LoRa radyosunun bir araya getirilmesi ile oluşturulmaktadır. Sizler de Meshtastic için bir LoRa kartı almak istediğinizde ürün sayfalarında kartın üzerinde takılı olan pek çok komponentten bahsedildiğini göreceksiniz. Bu kısımda ilgili komponentleri sıralayacak ve ne işe yaradıklarından bahsedeceğiz.
MCU
Gayet tabi olmazsa olmazımız mikrodenetleyicimizdir. Meshtastic firmware'ini mikrodenetleyicimize yükleyecek ve onun sayesinde geri kalan bütün birimleri çalıştıracağız.
ESP32
Espressif firması tarafından üretilen bu mikrodenetleyici 240MHz hızındaki 2x Tensilica LX6 işlemcisiyle ön plana çıkmaktadır ve 520kb SRAM'i vardır. Hem 2.4GHz Wi-Fi hem de Bluetooth 4.2 BLE ile bağlantı imkanı sunar.
ESP32-S3
Yine Espressif firması tarafından üretilen bu mikrodenetleyici 240MHz hızındaki 2x Tensilica LX7 işlemcisiyle ön plana çıkmaktadır ve 512 kb SRAM + PSRAM'i vardır. Hem 2.4GHz Wi-Fi hem de Buetooth 5.0 BLE ile bağlantı imkanı sunar.
ESP32-C3
Doğru tahmin ettiniz, yine Espressif firması tarafından üretilen bu mikrodenetleyicinin 160MHz hızında 1x 32-bit RISC-V işlemcisi ve 400kb RAM'i var. Hem 2.4GHz Wi-Fi hem de Bluetooth 5.0 ile bağlantı imkanı sunar.
nRF52840
Nordic firması tarafından üretilen bu mikrodenetleyici 64MHz hızında 32-bit ARM Cortex-M4 işlemciye ve 256kb RAM'e sahiptir. Manasız bir ölçüde enerji tasarrufu sağlama özelliğiyle öne çıkan bu mikrodenetleyici, Wi-Fi'a sahip olmayıp sadece BLE desteği sunar.
RP2040
Raspberry Pi Foundation tarafından üretilen 133MHz hızındaki 2x ARM Cortex-M0+ işlemciye ve 264kb RAM'e sahip bu mikrodenetleyici, dahili Wi-Fi/BLE yoksunu olmasına rağmen yüksek GPIO seçeneği sunar.
LoRa
Siz de takdir edersiniz ki mikrodenetleyiciden sonra bu projedeki en önemli komponent LoRa modülüdür. Aşağıdaki tabloda çeşitli LoRa modüllerinin çıkış güçlerini, dinleme hassasiyetlerini ve frekans aralıkları ile güç tüketim değerlerini listeledik.
|
Model |
Freq | TXP | RX≈ | TX | RX | SLP |
|---|---|---|---|---|---|---|
SX1261 |
150-960 | +15 | -148 | ~42 | ~4.6 | 0.6 |
SX1262 |
150-960 | +22 | -148 | ~140 | ~4.6 | 0.6 |
SX1268 |
410-525 | +22 | -148 | ~140 | ~4.6 | 0.6 |
SX1276 |
137-1020 | +20 | -137 | ~120 | ~10.8 | 1.5 |
SX1277 |
137-1020 | +14 | -124 | ~29 | ~29 | 1.5 |
SX1278 |
137-525 | +20 | -137 | ~120 | ~10.3 | 1.5 |
SX1279 |
137-960 | +20 | -137 | ~120 | ~10.3 | 1.5 |
SX1280 |
2400 | +12.5 | -132 | ~43 | ~5.4 | 1.3 |
SX1281 |
2400 | +12.5 | -132 | ~43 | ~5.4 | 1.3 |
SX1282 |
2400 | +12.5 | -132 | ~43 | ~5.4 | 1.3 |
|
Değer: |
MHz | dBm | dBm | mA | mA | mA |
İşbu tabloda listelenen dinleme hassasiyetleri ve güç tüketimi değerleri, tercih ettiğiniz modem ayarları doğrultusunda değişiklik göstermektedir. Listelenen değerler takribidir.{alertWarning}
Ekran
Bildiğiniz üzere Meshtastic, bizlere telefon uygulamasının gösterdiklerinin yanında cihazlara taktığımız ekranlardan da ağda olup bitenleri görüntüleme imkanı sunuyor. Sıklıkla LoRa kartlarının üzerinde de 0,96" OLED ekran ile karşılaşıyoruz. Velhasılıkelam şayet sizler de benim kadar yaşlıysanız -öyle olduğunuzu biliyorum- 0,96" ekrandan uzak durup 1.3" veya 2.4" gibi daha büyük seçeneklere yönelebilirsiniz, daha doğrusu yönelmelisiniz. Her ne kadar umumiyetle çözünürlük aynı kalsa dahi burada değişen hayat kalitenizdir. Bu noktada enerji tüketiminizin artacağını unutmayınız.
Aşağıda şu anda Meshtastic firmware'inin desteklediği ekran sürücüleri sıraladık, sizler de bunu göz önünde bulundurarak kullanmak istediğiniz ekranı seçebilirsiniz.
SSD1306
I2C/SPI üzerinden bağlanan, genellikle 128x64p çözünürlüğünde Monokrom OLED sürücüsüdür.
SSD1306
I2C/SPI üzerinden bağlanan, genellikle 132x64p çözünürlüğünde Monokrom OLED sürücüsüdür.
ST7789V
SPI üzerinden bağlanan, genellikle 240x240p çözünürlüğünde Renkli TFT LCD sürücüsüdür.
ST7796
16-bit Paralel/SPI üzerinden bağlanan, genellikle 320x480p çözünürlüğünde Renkli TFT LCD sürücüsüdür.
PMU
Başlarda pek mühim gelmese dahi birkaç LG MJ1 18650 Li-Ion ve Li-Po pile veda ettikten sonra önemi anlaşılan güç yönetimi ünitesi, cihazın işlevselliğinin devamı konusundaki en önemli unsurların başında gelmektedir.
AXP192
Gelişmiş bir güç yönetimi ünitesi olan AXP192, X-Powers firması tarafından üretilen tek hücreli (1s) Li-Ion/Li-Po piller ile kullanım için üretilmiştir. Enerji verimliliği ve detaylı güç izleme özellikleriyle uykuda çalışan sistemler için de uygun bir tercihtir. Heltec ve LilyGo'nun pek çok cihazında kullanılmaktadır.
AXP2101
X-Powers firması tarafından üretilen AXP192'nin yeni ve gelişmiş versiyonudur. Type-C PD destekler. AXP192'ye mukayese daha yüksek verimliliği, ek güvenlik fonksiyonları ve farklı kimyadaki pillerle çalışabilme özellikleriyle öne çıkmaktadır. Yine Heltec ve LilyGo'nun kartlarında sıklıkla karşılaştığımız bir güç yönetim ünitesidir.
TP4056
Gelişmiş güç yönetimi özellikleri sunmayan TP4056, bir güç yönetimi ünitesi olmaktan ziyade bir batarya koruma/şarj ünitesidir. Ucuzluğu ve kullanımın kolaylığı sebebiyle tek hücreli (1s) Li-Ion/Li-Po pillerle sıklıkla kullanılmaktadır. RAK Wireless tarafından tercih edilmektedir.
GPS
GPS modüllerini sadece konum tayin ve takip özelinde düşünmemek ve ehemniyetini konumlandırmaya indirgememek gerekmektedir. GPS modülleri, konum belirlemenin yanında bizlerin muteber saat bilgisine ulaşabilmemiz için de ziyadesiyle büyük bir önem arz ederler.
Bu bağlamda sabit düğümlere dahi GPS modülü takmak kesinlikle bir israf olarak değerlendirilmemelidir.
Öte yandan sabit konumlara yerleştirdiğimiz düğümlerimize "Fixed Position" girmek yerine iyi konfigüre edilmiş bir GPS modülü bağlamak özellikle ileri süreçte hareketli düğümlerin konumlarını sabit düğümlerimiz sayesinde tayin etmek istiyorsak yüksek önem arz etmektedir.
NEO-6M
U-blox üretimi, en popüler ve ekonomik bir GPS modülüdür; düşük güç tüketimiyle pek çok projede sıkça tercih edilir.
NEO-7M
NEO-6M'in geliştirilmiş versiyonudur; daha hızlı fix süresi ve GPS'in yanında GLONASS desteği ile öne çıkar.
NEO-N8M
U-blox'un GPS + GLONASS + Galileo + BeiDou desteğine sahip yüksek hassasiyetli ve hızlı konum belirleyebilen gelişmiş GNSS modülüdür.
L76K GNSS
Quectel tarafından üretilen, GPS + GLONASS + BeiDou destekleyen, düşük güç tüketimli ve yüksek doğruluklu bir GNSS modülüdür.
GT‑U7
Uygun fiyatlı ve yaygın olarak kullanılan bir GPS modülü olup, genellikle NEO-6M benzeri performans sunar ve pek çok varyasyona sahptir.
ATGM336H
Çin menşeili, NEO-6M/7M muadili olan bu GNSS modülü düşük güç tüketimi ve küçük boyutuyla dikkat çekmektedir.
HGLRC Mini M100
10Hz yenileme hızına sahip, uFL konnektörlü, hafif ve yüksek hassasiyetli bir GNSS modülüdür; genellikle drone ve FPV uygulamalarında kullanılır.
Skylab SKM81BC
Küçük boyutlu, GPS ve Beidou destekli, düşük maliyetli bir GNSS modülüdür ve birçok IoT projesi için uygundur.